Hoe vertellen aan familie?

Ouders

Het kan lastig zijn om je gendervariante gevoelens, genderidentiteit of/en transitiewens te onderdrukken of voor jezelf te houden binnen een gezin. Dat is zeker zo wanneer je nog thuis woont. Verzwijgen hoe je je echt voelt en op je eentje door een zelfontdekking- en zelfaanvaardingsproces gaan, kost veel energie.

Veel van je tijd en energie gaat naar piekeren, verbergen, vluchten, opzoeken, experimenteren,... Dit kan op termijn een last worden voor jou, maar ook voor je ouders en de rest van het gezin. Hiermee naar buiten komen t.a.v. je ouders vraagt moed en goede communicatie.

Mogelijks ben je bang voor de reactie. Zullen mijn ouders mij nog graag zien? Belast ik hier niet te veel ons gezin mee? Wat als mijn ouders me niet au serieux nemen? Zal ik hen niet bezorgd maken? ...

Vertel open over het ontstaan van de gendervariante gevoelens

Het is belangrijk om goed, open en eerlijk te communiceren. Praten met elkaar vanuit gevoelens, twijfels, angsten en kwetsbaarheden schept duidelijkheid en vertrouwen. Daarnaast is het nuttig uitleg te geven bij de eigen genderidentiteit vanuit jouw eigen gevoel: wat betekent trans zijn voor mij en wat vind ik hierin belangrijk? Iedereen vult de genderidentiteit, -expressie en eventuele transitie anders in. 

Naarmate je ouders over meer informatie en kadering beschikken, kan het begrip en de betrokkenheid groeien. Je doet er goed aan om uit te leggen hoelang de gendervariante gevoelens reeds aanwezig zijn en wat (eventueel) maakt dat je deze gevoelens een tijdje alleen gedragen hebt. Probeer ook uit te leggen wat voor jou triggers waren om deze gevoelens voor een stuk toe te laten en je genderidentiteit te exploreren (en met je genderexpressie te experimenteren). 

Het is belangrijk om het thema te blijven bespreken, en je ouders voldoende te betrekken in de transitie. Anderzijds hoeft het transgenderthema niet continu of als enige onderwerp centraal te staan, en kan je aandacht hebben voor andere belangrijke thema’s binnen jullie gezin. Mogelijks ervaren je ouders nog wat weerstand en roept het continu aansnijden van dit onderwerp op een gegeven moment frustraties op. 

Kies een goed moment en medium dat bij je past

Je kiest zelf hoe je je ouders wil inlichten: je kan dit zelf doen, of je kan hulp inroepen van een hulpverlenerExterne link of steunfiguur (bv. een leerkracht, begeleider, brus,...).

Je kan er bovendien voor kiezen om je ouders samen of apart, op hetzelfde of verschillende momenten in te lichten. Het is niet altijd mogelijk om al je ouders of opvoedingsverantwoordelijken op hetzelfde moment te spreken. Wanneer zij gescheiden zijn of er wanneer er geen of beperkt contact is met één van je ouders bijvoorbeeld. 

Indien je nog thuis woont en afhankelijk bent van je ouders, kan je extra stress ervaren. Zeker wanneer je minderjarig bent. Zonder financiële en emotionele ondersteuning van je ouders kan je geen medische stappen zetten en/of je voornaam en geslachtsregistratie wijzigen.

Daarnaast ben je mogelijks erg loyaal naar je ouders toe, en wil je hen niet kwetsen of bezorgd maken. Toch kan het positief zijn om direct, open en eerlijk over je gendervariante gevoelens of genderidentiteit te praten. Zolang er geen kaderend gesprek plaats vindt, is het voor ouders soms moeilijk om hun kind te (proberen) begrijpen en steunen.

Het informeren van je ouders kan makkelijker worden door letterlijk te beschrijven wat je voelt. Zo kan de uitspraak “Ik wil graag iets vertellen maar ik ben bang voor de reacties” meer geduld opleveren om naar woorden te kunnen zoeken. Het is ook belangrijk om uit te leggen waarom je over de gendervariante gevoelens of genderidentiteit vertelt.

Stel je ouders gerust bij bezorgdheden of schuldgevoelens

Ouders kunnen zich afvragen waarom ze niet eerder merkten dat jij hier mee zat. Soms gaat dit gepaard met een schuldgevoel. Ze voelen zich dan schuldig omdat hun kind dit lange tijd alleen met zich meedroeg. De meeste ouders willen hun kind gelukkig zien, en het doet hen pijn als ze denken dat je ongelukkig was, worstelde met je genderidentiteit, het gevoel had niet bij hen terecht te kunnen,... 

Ook kunnen ouders bezorgd zijn om alles wat een transitie teweeg kan brengen. Voor jou, maar ook voor hen en de rest van het gezin. Ze zijn mogelijks bang dat dit je kansen in het leven zal ontnemen. Of ze maken zich zorgen om medische ingrepen of transfoob geweld. Heel wat ouders weten ook niet hoe ze dit kunnen delen met andere familieleden of vrienden. 

Als je (nog) niet klaar bent om het je ouders te vertellen, kan je ook eerst even polsen hoe ze over het thema denken zonder het over jezelf te hebben. Je kan bijvoorbeeld vertellen over iemand die je kent die trans is, en zien hoe ze reageren. Wees je er wel van bewust dat hun reactie hierop anders kan zijn dan wanneer ze reageren als je over je eigen genderidentiteit vertelt: ouders kunnen positiever of negatiever reageren wanneer het over hun eigen kinderen gaat. Maar in ieder geval kan je zo het gesprek alvast op gang brengen.

Het is ook oké om aan iemand anders te vragen om het aan je ouders te vertellen, of het samen met jou aan je ouders te vertellen. Als je bijvoorbeeld een goede band hebt met brussen of andere leden van de familie, kan je ervoor kiezen hen eerst in te lichten en dan op hun steun te rekenen. Bespreek dan met hen zeker wat ze wel of niet mogen vertellen.

Wat bij een negatieve reactie?

Als je ouders negatief reageren, geef hen dan in eerste instantie tijd. Een reactie staat niet altijd vast, en soms kan een reactie in eerste instantie negatief overkomen, maar hebben je ouders gewoon meer informatie nodig omdat ze bezorgd zijn. In dat geval kan je hen doorverwijzen naar onze pagina's voor oudersExterne link. 

Wanneer je ouders jouw coming-out negeren, is het belangrijk om het toch opnieuw aan te kaarten. Laat blijken dat je gendervariante gevoelens nog steeds aanwezig zijn. Indien je ouders erg afwijzend reageren en er is geen dialoog mogelijk tussen jullie, is het aangeraden om ondersteuning te zoeken bij een hulpverlener. Samen kunnen jullie werken richting herstel en gesprek. 

Brussen

Heb je (half- of stief) brussen (genderinclusieve verzamelterm voor broers en zussen)? Grote kans dat je ook hen wat meer wil vertellen over je gendervariante gevoelens of transitiewens. Dat is zeker zo wanneer jullie beiden nog thuis of samen wonen. Zij leven samen met je, zien je veranderen, en stappen mee met jou in transitie. 

Mogelijks vind je het makkelijker om eerst met je brus te praten en daarna pas met je ouder(s). Een brus komt uit hetzelfde nest, kent de gezinsdynamiek, kent je ouders,... en kan je vanuit die unieke positie goed ondersteunen tijdens een coming-out ten aanzien van de rest van het gezin. Jouw brus kan bijvoorbeeld voor je opkomen wanneer de coming-out bij je ouders moeilijk loopt.

Er zijn een aantal potentiële voordelen aan een coming-out doen ten aanzien van een brus. Mogelijks had je brus al een vermoeden, aangezien die je vaak goed kent. Brussen zijn ook meestal van dezelfde generatie als jijzelf, wat maakt dat ze doorgaans beter mee zijn met het transgenderthema dan pakweg je (groot)ouders. Bovendien hebben brussen vaak een erecode ten aanzien van elkaar: zij kunnen onderling vaak ruzie maken en elkaar plagen, maar als een buitenstaander ruzie zoekt of kwetst, dan staan brussen voor elkaar klaar. 

Soms is het moeilijk voor brussen wanneer er veel aandacht, gespreksruimte en zorgen naar jou en jouw genderzoektocht of transitie gaan. Vertel tijdens je coming-out dat je hiermee rekening zal houden. 

Heb je een hele jonge brus en weet je niet goed hoe je het thema kan aanbrengen? Haal inspiratie uit onze pagina's rond hoe vertellen aan kinderen.Externe link

Grootouders en andere familieleden

Velen kiezen ervoor om ook een coming-out te doen bij hun familie. Vaak vindt dit plaats bij aanvang van een transitie en dus aanvang van wijzigingen in naam, uiterlijk, en aanspreking. Veel hangt natuurlijk af van de band die je hebt met bepaalde familieleden. Die band bepaalt wie je wanneer en wat vertelt over je gendervariante gevoelens/transitiewens/genderidentiteit. 

Vaak maken mensen zich zorgen om uit de kast te komen bij hun grootouders. Zij zijn van een andere generatie, zijn strikt gelovig, snappen alle termen niet, sukkelen met hun gezondheid waardoor er angst ontstaat dat ze zich hierrond te veel zorgen zouden maken... Dat kunnen terechte bezorgdheden zijn. Geef familieleden tijd en ruimte, maar bewaak ook je eigen mentale gezondheid en grenzen. 

Weet dat grootouders je ook sterk kunnen verrassen. Meestal bouwden ze een grote maturiteit en relativeringsvermogen op, waardoor ze vaak net heel begripvol reageren. Jonge kinderen van je brussen maken er vaak ook geen spel van zolang je dezelfde liefdevolle tante, nonkel,... blijft en jouw transitie geen negatieve gevolgen voor hen oplevert. 

Het kan helpen als je ouders je hierin ondersteunen en eventueel aanwezig zijn bij de coming-out. Sommigen kiezen ervoor om een coming-out te doen op een familiefeest, omdat je dan de hele familie samen hebt. Anderen vragen aan hun ouders om de familie in te lichten. Hoe je ook je familie inlicht, kies altijd voor een gepast medium. Een SMS sturen naar je grootouders die niet goed overweg kunnen met een GSM is misschien geen zo'n strak plan. Een brief of persoonlijk gesprek zijn dan betere opties.

Tips

• Lees ook de algemene tips om over je genderidentiteit te vertellen.
• Durf direct, open en eerlijk te communiceren.
• Weet dat iets intiems delen de emotionele band kan versterken.
• Vermijd een coming-out tijdens een ruzie.
• Gun je familieleden tijd.
• Zorg voor een back-up plan, zeker wanneer je nog afhankelijk bent van je ouders.
• Verwijs je familieleden door naar onze pagina's voor familieExterne link.
• Plan iets ontspannend in na een coming-out.