Lichaamstevredenheid na operatie(s)

Tevredenheid met het eigen lichaam heeft een positieve invloed op seksualiteitsbeleving. Sommige trans personen vinden een genderbevestigende operatie noodzakelijk om tevredenheid met het eigen lichaam te bekomen. Seksuele tevredenheid blijkt dan ook vaak samen te hangen met tevredenheid over de fysieke resultaten van bepaalde operatie(s). Eventuele complicaties of tegenvallende resultaten van een operatie kunnen bijgevolg zorgen voor een grotere seksuele ontevredenheid. Meestal maakt men na de operatie eerst een gewenningsproces door, wat een tijdje kan duren. Het lichaam en de seksuele werking ervan moeten deels opnieuw ontdekt moeten worden.  

Uit een Vlaamse studie  (2005) van het Gentse multidisciplinaire genderteam blijkt dat 65% van trans vrouwen en 95% van trans mannen die een genderbevestigende operatie gehad hebben, een orgasme kon bereiken door masturbatie1 . De meeste participanten konden zowel door masturbatie als door seksueel contact met iemand anders een orgasme bereiken. Na een genderbevestigende genitale operatie (bv. vaginoplastie of falloplastie) rapporteerde de meerderheid een verbetering van hun seksleven en meer seksuele opwinding. De genitaliën van trans personen functioneren echter niet volledig hetzelfde als die van cisgender (niet-transgender) personen. Zo kan een persoon die een falloplastie gehad heeft, geen erectie krijgen zonder een erectieprothese of hulpstukken voor seks.

Seks na metadoioplastie 

Penetratie met een penis na een metadoioplastie is meestal niet mogelijk. Er bestaan echter wel verschillende soorten hulpstukken (penisprothesen, verlengstukken en voorbinddildo’s) die personen kunnen gebruiken. Een penis na metadoioplastie is doorgaans te klein voor een standaard condoommaat, maar er zijn verschillende oplossingen om toch veilig te kunnen vrijen. 

Seks na falloplastie 

Bij een falloplastie wordt een penis geconstrueerd, gewoonlijk uit een deel van de voorarm, het dijbeen of de liezen/heupen. Seksuele stimulatie is vrij vlug na de operatie al mogelijk. Echter krijgen personen die een falloplastie ondergingen niet spontaan een erectie wanneer ze zich seksueel opgewonden voelen. Een erectie is wel mogelijk met een inwendige erectieprothese, die vanaf twaalf maanden na een falloplastie kan worden geplaatst tijdens een bijkomende operatie. Echter kiest niet iedereen voor een inwendige erectieprothese. Ook zonder inwendige erectieprothese is stimulatie met orgasme mogelijk. Er bestaan hulpstukken die het mogelijk maken om zonder erectieprothese te penetreren (bv. exocondoom, de elator, …).

De meest gevoelige plek bij personen die een falloplastie gehad hebben, zit niet aan de top maar aan de schacht van de penis, waar eerst de clitoris zat. Het orgasme voelt daardoor misschien een wat anders dan daarvoor, maar is zeker nog mogelijk. Bij het klaarkomen is er geen zaadlozing, waardoor bevruchting niet mogelijk is. Hoewel er dus geen sperma wordt geproduceerd zijn personen die een falloplastie ondergingen echter wel nog steeds vatbaar voor besmetting met seksueel overdraagbare infecties (SOI/SOA). 

Seks na colpectomie (vaginectomie)

Meestal wordt bij een falloplastie of metadoioplastie de schedeopening chirurgisch dichtgemaakt, maar dit hoeft niet noodzakelijk. Er zijn ook trans personen die de mogelijkheid van (vaginale) penetratie willen behouden en dit is mogelijk in samenspraak met de chirurg. Het gebruik van condooms wordt nog steeds aangeraden ter bescherming tegen SOI’s/SOA’s.  

Seks na vaginoplastie 

Bij een vaginoplastie wordt uit een penis een neo-vagina gereconstrueerd. Hierdoor wordt het mogelijk om vaginale penetratie te ontvangen. In tegenstelling tot cisgender vrouwen worden veel personen die een vaginoplastie hebben gehad echter niet (voldoende) vochtig bij seksuele opwinding. Een Vlaamse studie (2005) van het multidisciplinair genderteam van het UZ Gent toont dat 2 op de 3 trans vrouwen wel vaginale lubricatie ervaren tijdens seksuele opwinding en/of orgasme2 . Dit is mogelijks afkomstig van de klieren van Cowper: klieren die voorheen zorgden voor ‘voorvocht’. Bij 50% is dit echter onvoldoende voor seksuele activiteit. Meestal is het gebruik van glijmiddel dus aangewezen. 

Bij een vaginoplastie wordt de clitoris gereconstrueerd uit het voorste deel van de eikel, dat het meest gevoelig is. Zoals bij cisgender vrouwen is dit voor veel personen die een vaginoplastie gehad hebben dus de meest gevoelige plek. Velen kunnen dan ook klaarkomen door het stimuleren van de clitoris, zowel rechtstreeks als door vaginale penetratie. Uit onderzoek blijkt dat 65% van de Vlaamse trans vrouwen bijna altijd een orgasme bereikt tijdens masturbatie. Voor het bereiken van een orgasme tijdens seksuele activiteit liggen de cijfers een stuk lager, maar dit is binnen de algemene bevolking ook zo. Een deel van de personen die een vaginoplastie ondergingen verliest echter de orgasmecapaciteit na een vaginoplastie. 

Na de operatie wordt gedurende een periode gebruik gemaakt van een prothese (epithese) om de neovagina open te houden (dilateren). Het is belangrijk om de instructies van de chirurg op te volgen. Het duurt ongeveer vijf tot acht weken voordat een penis van gemiddelde lengte (of prothese) in de vagina kan gebracht worden. In het begin kan seks dan ook pijnlijk aanvoelen, dus is voorzichtigheid aangewezen. Het kan helpen om enkele uren voor het seksueel contact te dilateren. Eens alles is genezen, kan je gerust beginnen experimenteren. Aangezien de lichaamsbeleving nu anders is, zal ook je seksualiteit opnieuw moeten ontdekt worden. 

Seks na orchidectomie

Bij een orchidectomie worden de testikels verwijderd. De testikels maken testosteron en sperma aan, waardoor personen die een orchidectomie ondergingen vaak niet meer kunnen ejaculeren en mogelijks ook geen erectie meer krijgen of kunnen houden. Orgasmes krijgen blijft wel mogelijk maar er wordt geen sperma meer aangemaakt. Het krijgen van een orgasme kan wel moeilijker worden in het geval dat men geen erectie meer krijgt of kan houden. Een infectie met seksueel overdraagbare infecties (SOI/SOA) is wel nog steeds mogelijk. 

Laatst nagekeken op: .