Hoe geslachtsregistratie laten aanpassen?

Waar dien je een aanvraag tot wijziging in?

Je vraagt de aanpassing aan bij de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente waar je bent ingeschreven in het bevolkings- of vreemdelingenregister. Als dit niet mogelijk is, gebeurt de aangifte bij de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gewone verblijfplaats. Dit houdt in dat je een afspraak maakt bij het gemeente- of stadhuis waar je gedomicilieerd staat/woont. 

Voor sommige mensen met buitenlandse afkomst/die permanent in het buitenland verblijven gelden andere regelsExterne link. 

Wat/wie neem je mee? 

Meerderjarigen en ontvoogde minderjarigen nemen mee: 

• Identiteitsbewijs; 
• Ondertekende verklaring (zie verder);
•  Uittreksel uit het strafregister, model 1 (kan je opvragen bij je gemeente- of stadhuis).

Niet-ontvoogde minderjarigen (vanaf 16j) nemen mee: 

• Identiteitsbewijs; 
• Ondertekende verklaring (zie verder);
• Uittreksel uit het strafregister, model 1 (kan je opvragen bij je gemeente- of stadhuis);
• Beide ouders of wettelijke vertegenwoordiger(s); 
• Een verklaring van een kinder- of jeugdpsychiater waaruit blijkt dat je deze beslissing in volle besef kan nemen.  

Welke procedure moet je doorlopen?

Eerste verschijning en indienen verklaring

Je maakt een afspraak bij de ambtenaar van de burgerlijke stand van je woonplaats, en je geeft een schriftelijke en ondertekende verklaring af. Hierin neem je op:  

• Je officiële naam en voornaam (zoals op je huidige identiteitskaart), je geboortedatum en geboorteplaats; 
• Dat je de overtuiging hebt dat het geslacht vermeld op de geboorteakte niet overeenstemt met je innerlijk beleefde genderidentiteit; 
• Dat je de administratieve en juridische gevolgen van een aanpassing van de geboorteakte kent en wenst.  

Je kan hier een modelverklaring downloaden om je verklaring op te stellen. Je kan dit formulier normaal ook krijgen bij de ambtenaar van burgerlijke stand en ter plaatse invullen.  

De ambtenaar van de burgerlijke stand neemt akte van de verklaring en je krijgt een ontvangstbevestiging dat verwijst naar de brochure over de administratieve en juridische gevolgen van de aanpassing van de geslachtsregistratie. 

Raadpleging procureur des konings

Binnen de drie dagen informeert de ambtenaar van de burgerlijke stand de procureur des konings voor advies. De procureur des Konings verleent advies binnen de drie maanden:

• Deze kan een negatief advies verlenen wegens strijdigheid met de openbare orde. In dat geval weigert de ambtenaar van de burgerlijke stand de akte tot aanpassing van de geslachtsregistratie op te maken;
• Bij gebrek aan een negatief advies of indien geen advies werd uitgebracht binnen de drie maanden, wordt het advies als positief beschouwd. De procedure kan dan worden voortgezet.

Tweede verschijning en opmaak akte

Je maakt opnieuw een afspraak bij de ambtenaar van de burgerlijke stand, minimaal drie en maximaal zes maanden na de eerste verschijning. Indien er geen tegenindicaties zijn, zal de akte tot aanpassing van de geslachtsregistratie opgemaakt worden. 

Onder ‘gevolgen na aanpassing’ vind je een overzicht van alle instanties waarbinnen je geslachtsregistratie automatisch gewijzigd zal worden, en bij welke instanties je je wijziging zelf zal moeten communiceren. 

Kan je de voornaam en geslachtsregistratie gelijktijdig laten aanpassen?

De procedures voor voornaamswijziging en aanpassing van geslachtsregistratie  kunnen op hetzelfde moment gestart worden, maar dat hoeft niet. Het kan echter wel administratief voordelig zijn om dit gelijktijdig in gang te zetten, want dan hoef je slechts één keer een nieuwe identiteitskaart aan te vragen. 

Zijn er voorwaarden aan verbonden?

Sinds de zogenaamde transgenderwet in werking trad op 1 januari 2018, is het niet langer nodig om een attest van een psychisch hulpverlener voor te leggen. Er wordt sindsdien ook niet meer gevraagd om je te laten steriliseren. Vroeger verliep deze aanvraag via de rechtbank en was het een dure en tijdrovende procedure. 

Nu zijn er geen voorwaarden meer aan verbonden, wat ervoor zorgt dat iedereen makkelijk, snel en quasi kosteloos de geslachtsregistratie kan laten aanpassen. Sinds oktober 2023 verdween ook het onherroepelijk karakter van de transgenderwet, waardoor je sindsdien meermaals de geslachtsregistratie kan laten aanpassen. 

Geslachtsregistratie aanpassen bij minderjarigen 

Je kan vanaf 16 jaar aanvraag indienen om de geslachtsregistratie te laten aanpassen. De stappen zijn dezelfde als hierboven beschreven, maar er zijn twee bijkomende vereisten:  

• Je moet bij de aangifte ook een verklaring van een kinder- en jeugdpsychiater toevoegen;  
• Je moet je laten bijstaan door je beide ouders of wettelijke vertegenwoordiger(s) die toestemming geven en mee ondertekenen. 

Verklaring kinder- en jeugdpsychiater

De kinder- en jeugdpsychiater moet door middel van een verklaring bevestigen dat de jongere over voldoende onderscheidingsvermogen beschikt om de voortdurende overtuiging te hebben dat het toegewezen geboortegeslacht en de innerlijk beleefde genderidentiteit niet overeenstemmen. De psychiater bekijkt dus of de jongere in staat is om deze beslissing alleen te nemen (en niet of er een verschil is tussen je geboortegeslacht en je innerlijk beleefde genderidentiteit, noch of er sprake is van genderdysforie).

Een modelformulier voor de verklaring kan je hier downloaden. Dit attest mag ook al opgesteld worden in de maanden voorafgaand aan de zestiende verjaardag.  

Bijstand ouders/wettelijk vertegenwoordigers

Als minderjarige (16-17 jaar) moet je bijgestaan worden door je beide ouders of door je wettelijke vertegenwoordiger(s). Je beide ouders moeten de verklaring mee ondertekenen en aanwezig zijn. Indien het onmogelijk is voor je ouders om gelijktijdig te ondertekenen (bv. door een vechtscheiding, niet-matchende werkuren,...), dan kunnen zij dit ook elk afzonderlijk doen op een verschillend moment.  

Indien één van je ouders weigert om je bij te staan, kan je met een verzoekschrift aan de familierechtbank vragen om een ‘voogd ad hoc’ aan te duiden. In dit geval krijg je een advocaat toegewezen door de rechter, die je zal bijstaan in de plaats van je ouder(s). 

Oud en nieuw rijksregisternummer (RRN) linken 

Indien je rijksregisternummer (RRN) recent werd gewijzigd door de aanpassing van de geslachtsregistratie, kan je mogelijks problemen ervaren om je oude en je nieuwe RRN aan elkaar te linken. Wat in deze situaties kan helpen, is een speciaal uittreksel uit het bevolkingsregister aanvragen. Deze wordt opgemaakt en afgeleverd door de ambtenaar van de burgerlijke stand, en vermeldt het oude en nieuwe RRN.

Met dit uittreksel zou elke persoon wiens geslachtsregistratie (en RRN) werd gewijzigd een bewijsdocument van de (nieuwe) identiteit kunnen voorleggen wanneer officiële instanties daar naar vragen. En zou een bank of enige andere dienst die een dergelijk bewijs vraagt dus niet mogen twijfelen om iemand met een nieuw rijksregisternummer dezelfde rechten toe te kennen als diegene die deze persoon had onder het oude RRN.