Wat is de constructie van een penis?

De constructie van een penis wordt met een moeilijke medische term 'falloplastie' genoemd. Bij een falloplastie wordt een penis  geconstrueerd met donorhuid. Meestal gebeurt dit met weefsel van de voorarm (bij voorkeur de niet-dominante hand) of van het dijbeen (al dan niet in combinatie met een liesflap of kleinere flap van de voorarm). De laatste jaren wordt ook de SCIP-techniek (donorhuid vanuit de flank) vaker gebruikt. De ingreep wordt steeds uitgevoerd door plastisch chirurgen en urologen samen.

Voorwaarden

  • In het bezit zijn van een verwijsbrief: ja*
  • Hormonale behandeling: min. 12 maanden hormoontherapieExterne link
  • Minimumleeftijd: 18 jaar
  • Roken/vapen: min. 6 maanden voor ingreep gestopt zijn
  • BMI: tussen 18-30
  • Plasfunctie moet in orde zijn (indien er blaasproblemen worden vastgesteld door de uroloog, dan moeten die eerst aangepakt worden)

*Om in aanmerking te komen voor een falloplastie dien je in het bezit te zijn van een verwijsbrief van een psychisch hulpverlener (psycholoog, psychiater, seksuoloog, etc.). Op dit moment kan je in Vlaanderen enkel terecht bij het genderteam van het UZ Gent voor de falloplastie. Je hebt een verwijsbrief nodig van een psychisch hulpverlener verbonden aan dit genderteam. 

Verder ben je best in orde met je verplichte ziekteverzekering. Je dient financieel in staat te zijn om de kosten van de ingreep, het materiaal (bv. epithese) en de opvolging (consultaties, verbandmateriaal, nazorg,...) te dragen. We raden je tevens een hospitalisatieverzekering aan. Meer info vind je op de pagina 'verzekeringen'. Indien je in een financieel moeilijke situatie verkeert en je de ingreep laat uitvoeren bij een genderteam, kan je meestal een afspraak maken bij hun sociale dienst.

Timing

Gezien de soms lange wachttijden voor een afspraak, neem je best tijdig contact op met een chirurg. Tijdens een eerste consult zal je voornamelijk veel informatie krijgen over de procedure en al je vragen kunnen stellen. Bereid je voor door het inwinnen van informatie en schrijf eventueel je vragen op papier uit, zodat je ze niet vergeet te stellen.

Vaak wordt er tijdens de eerste afspraak reeds een voorlopige operatiedatum geprikt, rekening houdend met de voorwaarden. De operatie kan pas plaatsvinden indien je aan deze voorwaarden voldoet op het moment van de operatie. Een informatieve afspraak kan met andere woorden reeds op voorhand geboekt worden.

Verloop van de ingreep

Hoewel heel wat personen voorafgaand aan een falloplastie een hysterectomie ondergaan, is dit geen voorwaarde voor een falloplastie. Standaard wordt er gekozen voor een colpectomie (chirurgische ingreep waarbij de schede of het geboortekanaal gedeeltelijk of volledig verwijderd wordt), maar dit is geen strikte voorwaarde zolang er niet gekozen wordt voor een plasbuisverlenging. Men kan er dus uitzonderlijk voor kiezen om de vagina volwaardig te laten zitten, of voor een verkleining van de vaginale opening zodat deze bijna niet meer zichtbaar is.

Als je de grootte van de vagina ingang wil behouden, dient na de operatie wel regelmatig gedilateerd te worden om de nieuw aangelegde verbinding met de huid niet te laten vernauwen. De mogelijkheid tot het hebben van penetratieve seks is echter erg beperkt. De keuze om geen colpectomie verkleint de opties van de verschillende types falloplastie (het wel of niet behouden van de plasbuis) die uitgevoerd kunnen worden. Met andere woorden: als je de vagina behoudt, blijf je plassen door je oorspronkelijk plasgaatje en is een fallo met plasbuisverlenging niet mogelijk.

Indien men kiest om de plasbuis te verlengen en dus te plassen uit de top van de penis, is het aangewezen om het stuk huid dat gebruikt zal worden voor de plasbuis een aantal keer te epileren met laserbestraling. Houd er ook rekening mee dat eventuele tattoos op de voorarm of het dijbeen zichtbaar zijn op de penis als je deze niet preoperatief laat weg lazeren. 

Personen worden één dag voor de operatie opgenomen om een preoperatieve darmvoorbereiding te doen (het leegmaken van de darmen) en de genitale regio extra te scheren voor de ingreep. 

Deel 1: verlenging plasbuis en scrotum

De uroloog opereert van bij het begin van de operatie in de genitale of perineale positie (van tussen de benen). Als je ervoor kiest om een colpectomie te laten uitvoeren, wordt hiermee gestart. Indien er voor een plasbuisverlenging wordt gekozen, reconstrueert de uroloog het vaste of horizontale deel van de plasbuis met de kleine schaamlippen. De rest van de kleine schaamlippen wordt volledig verwijderd. Tijdens de operatie wordt door verplaatsing van de grote schaamlippen een scrotum geconstrueerd. Via een incisie laag in de onderbuik en ter hoogte van de liezen worden ook de zenuwen vrijgemaakt evenals de bloedvaten waarop dan later de anastomosen of connecties met het weefsel van de penis zullen plaatsvinden.

Opmerking: als je ervoor kiest om de plasbuis niet te laten verlengen, zal de uroloog de plasbuis in plaats van naar voren net naar achteren verplaatsen en komt het plasgaatje net achter het scrotum te liggen. Als je geen colpectomie laat uitvoeren, komt de vagina ook achter het scrotum te liggen.

Deel 2: Constructie van de penis - verschillende technieken

De reconstructie van de penis, de zogenaamde falloplastie, gebeurt door een plastisch chirurg. Om de penis te construeren wordt weefsel gebruikt van de voorarm, het dijbeen en/of de lies. Er zijn hiervoor verschillende operatietechnieken.

Indien gekozen voor een plasbuisverlenging, wordt gebruik gemaakt van de buis-in-buis techniek: de binnenste buis dient voor de afvoer van de urine (plasbuis), de buitenste als volume en bedekking van de penis (fallus). Wat echter verschilt is, welk weefsel men gebruikt om de plasbuis en fallus te reconstrueren. Mogelijkheden zijn weefsel uit de onderarm, het dijbeen of de liezen:

  • Optie 1: plasbuis en penis van de onderarm
  • Optie 2: plasbuis uit de lies en penis van het bovenbeen
  • Optie 3: plasbuis en penis aan de hand van bovenbeen
  • Optie 4: plasbuis aan de hand van onderarm en penis van het bovenbeen
  • Optie 5: plasbuis en penis van beide liezen

Lees verder op de pagina 'Technieken falloplastie' met een gedetailleerd overzicht en verduidelijking aan de hand van illustraties. Als je ervoor kiest om de plasbuis niet te verlengen, is er slechts 1 huidflap nodig.

Op onderstaande tekeningen wordt verduidelijkt hoe de penis wordt gemaakt uit de verschillende flappen:

Deel 3: vervolg constructie penis en eikel

De nieuw gereconstrueerde penis blijft alleen nog verbonden met de voorarm/dijbeen/lies via een slagader voor de toevoer van het bloed en met een veen voor de afvoer van het bloed. Als de uroloog klaar is, de bloedvaten in de lies vrijgemaakt zijn en de vrije flap dus getransfereerd kan worden, worden deze slagader en veen doorgenomen en met behulp van de microscoop verbonden aan bloedvaten en zenuwen in de liesstrek. Zo wordt de bloedcirculatie in de penis op gang gebracht. Ook wordt één (en indien mogelijk twee) zenuw(en) van de onderarm/dijbeen/lies verbonden, waarvan één met een zenuw van de clitoris voor erogene gevoeligheid. 

Na de operatie kom je op de ontwakingsruimte terecht waar je ook één nacht zal overnachten, zodanig dat de penis frequent gecontroleerd kan worden om te zien of de bloedvoorziening nog intact is. De dag nadien mag je naar een gewone kamer.

Een realistische eikel creëren blijft moeilijk. Met een recent ontwikkelde techniek is het nu ook mogelijk dat er een kleine verdikking is die de eikel onderscheidt van de rest van de penis. Een snee wordt gemaakt ter hoogte van waar de eikel moet komen. De huid aan de snee wordt over 1,5 cm los gemaakt. Hierna wordt een ander stuk huid van elders ingenaaid op de ontstane wond. Hierdoor ontstaat er een dikkere rand. Bij een falloplastie van de voorarm kan enkel de eikel in één tijd worden geconstrueerd. Bij een andere flap wordt dit in een tweede tijd (een vervolgoperatie) uitgevoerd.

Eikelomranding en medische tatoeage

Vraag zeker na bij je chirurg welke techniek die gebruikt. De eikelomranding kan vanaf 3-6 maanden na de ingreep of na volledige genezing. Dit gebeurt in dagopname en nadien moet je op min. 1 week, max. 2 weken arbeidsongeschiktheid rekenen (periode hangt af van de job die je uitoefent). Je mag ook minimaal 4 weken niet zwemmen. De eikelomranding wordt volledig terugbetaald, enkel het remgeld dien je zelf te betalen.

Ook kan achteraf (3-6 maanden na de ingreep) door middel van een medische tatoeage een nog meer realistische penis bekomen worden. Na een herstelperiode is het immers mogelijk om met tatoeëertechnieken de eikel in te kleuren, en zelfs om aders op de schacht te tekenen. Dit geeft een nog meer overtuigend en realistisch resultaat. Doorgaans zijn een tweetal sessies nodig, alsook om de 3-4 jaar een touch-up. Reken op ongeveer 1.000 euro voor het zetten van de tattoo en 250 euro per touch-up. Vraag meer info aan je chirurg.

Mogelijke complicaties

De kans op complicaties bij een falloplastie is ongeveer 40%. Door dit aanzienlijk risico op complicaties, zijn soms meerdere operaties nodig. De mate en mogelijke ernst van de complicaties is voornamelijk afhankelijk van welke stappen je wel en niet wil ondernemen bij een falloplastie.

Een vroege complicatie kan zijn dat zich een klonter vormt in het slagadertje naar de flap. Dan is een nieuwe chirurgische ingreep noodzakelijk om de bloedcirculatie terug op gang te brengen. In uitzonderlijke omstandigheden is de bloedvoorziening van (een deel van) de flap onvoldoende en sterft deze (gedeeltelijk) af. Dit is echter een heel zeldzame complicatie. Andere vroege complicaties zijn, zoals bij elke chirurgische ingreep, nabloeding, moeilijke wondgenezing of infectie.

De meest voorkomende complicaties achteraf ontstaan door de plasbuisverlenging. Deze geeft een kans van ongeveer 14% op vernauwingen van de plasbuis en 40% op fistels (openingen vanuit de plasbuis naar buiten). Fistels genezen vaak spontaan binnen een periode van zes maanden. Bij vernauwingen gaat de uroloog bijkomend onderzoek uitvoeren om zo nodig een (chirurgische) behandeling te starten.

Als je ervoor kiest om een plasbuisverlenging uit te laten voeren, komen zowel fistels (kanaalvormige zweer) als plasbuisvernauwingen voor in ongeveer 50% van de gevallen. Fistels genezen vaak spontaan binnen een periode van drie maanden. Bij vernauwingen moet de uroloog bijkomende onderzoeken uitvoeren om deze vernauwing te behandelen. Een plasbuisvernauwing dient altijd geopereerd te worden en zal nooit spontaan genezen. Dit is een belangrijke factor die verklaart waarom in 75% van de gevallen er één of meerdere bijkomende chirurgische ingrepen nodig zijn. Als je niet voor een plasbuisverlenging kiest en er dus een plasgaatje tussen de penis en anus wordt gemaakt, is er een kans van 5% dat deze verbinding met de huid vernauwt en er een vervolgoperatie nodig is.

Als je ervoor kiest om een colpectomie uit te laten voeren, is er een verhoogd risico op bloedverlies tijdens en kort na de operatie. In de overgrote meerderheid van de gevallen is dit niet erg. Als er echter een grote bloedklonter onder in de buik ontstaat op de plaats waar de vagina heeft gezeten, is er een verhoogde kans dat deze infecteert. Hiervoor is dan antibiotica of een opvolgoperatie nodig. Een ernstige maar zeer zelden voorkomende complicatie van de colpectomie is een beschadiging van de darmwand waardoor er tijdelijk een stoma nodig is. De opname in het ziekenhuis kan daardoor met meerdere weken verlengd worden.

Gevolgen voor seksualiteitsbeleving

Het gevoel in de penis zal slechts na enkele maanden langzamerhand komen. De mogelijkheid tot het krijgen van een orgasme blijft behouden. Er is echter een heel grote variatie tussen mensen hoe gevoelig de penis uiteindelijk wordt en of dit gevoel een orgasme kan geven bij seksuele activiteit. De clitoris bevindt zich na een falloplastie onderhuids, wat zorgt voor minder gevoeligheid dan voordien. 

Om te kunnen penetreren na een falloplastie is een inwendige erectieprothese of extern hulpstuk nodig. Een inwendige erectieprothese kan ten vroegste vanaf 12 maanden na de falloplastie geplaatst worden. Hiervoor kan je opnieuw contact opnemen met je uroloog. Spermaproductie is niet mogelijk. Lees hier meer over seks na operatie(s).

Opname en herstel

De operatie duurt zo’n 8 à 9 uur en je blijft gemiddeld 7 tot 10 dagen in het ziekenhuis.

Men moet meestal rekening houden met een tijdelijke arbeidsongeschiktheid van ongeveer 6 weken (zonder complicaties), waarna langzaam de normale activiteiten terug worden opgebouwd.

Kostprijs

  • Het ziekenfonds vergoedt ongeveer 90% van de feitelijke ziekenhuisonkosten. De kosten van de ingreep kan je bespreken met je behandelend plastisch chirurg of met de sociale dienst van het ziekenhuis. Het bedrag kan variëren naargelang het al dan niet optreden van complicaties die de hospitalisatietijd verlengen.
  • HierExterne link  lees je meer over kostprijs, verzekeringen,... 

Laatst nagekeken op: .