Lange wachttijd en zelfmedicatie kan risico's inhouden

De lange wachttijd in transgenderzorg en het gebruik van hormonen zonder medisch toezicht kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen. Omdat jouw gezondheid het waard is, wil het TIP hier extra aandacht aan schenken.

Wat is zelfmedicatie?

Zelfmedicatie verwijst naar het gebruik van hormonale medicijnen zonder medisch toezicht van een gespecialiseerde arts of voorschrift. Dit kan variëren van het gebruik van vrij verkrijgbare hormonale supplementen tot het onwettelijk verkrijgen van hormonale medicijnen die normaal alleen op voorschrift beschikbaar zijn.

Vaak gaat het om anabole steroïden, gebruikt door bodybuilders om spiermassa en prestaties te verbeteren, maar deze worden ook gebruikt als genderbevestigende hormonen door trans personen.

Waarom zijn er risico's?

Onjuiste dosering kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen en klachten zoals leverproblemen, hart- en vaatziekten, hormonale disbalans, en psychiatrische effecten. Daarnaast kunnen hormonen ook bijwerkingen hebben zoals acne, stemmingswisselingen, haaruitval, en stemveranderingen, zeker wanneer ze gecombineerd worden met bepaalde andere medicijnen.

Zelfmedicatie met hormonen kan dus schade veroorzaken. Daarom raadt het TIP aan om hormonen enkel te gebruiken met begeleiding van een (gespecialiseerd) arts en met medisch voorschrift.  

Wat is wel veilig?

Begin met een consultatie bij een gespecialiseerde en erkende endocrinoloog. Deze arts kan de noodzaak en geschiktheid van de hormonale behandeling bepalen. Een huisarts of ervaren psycholoog/psychiater kan je doorverwijzen via een verwijsbrief.

De endocrinoloog zal een grondige medische evaluatie uitvoeren: bevraging van de medische voorgeschiedenis en huidig medicatieschema, bloedonderzoek, botmeting en bloedruk- en spierkrachtmeting om de hormonale niveaus en algemene gezondheidstoestand te bepalen. Er worden regelmatig controles ingepland, zeker in het begin. Deze dienen om eventuele klachten op te volgen en de hormonale behandeling bij te sturen daar waar nodig.

Bij volwassenen kan een hormonale behandeling ook worden voorgeschreven door een ervaren huisarts die in contact staat met een endocrinoloog.

Op een veilige manier stoppen of de dosis aanpassen kan enkel onder begeleiding van een gespecialiseerde arts. Beslis dus nooit zelf om van de ene op de andere dag te stoppen met het in- of aanbrengen van de medicatie.

Waar vind je zorg?

Volwassenen kunnen een endocrinoloog vinden via onze zorgkaart of via een multidisciplinair genderteam (overzicht alle genderteams in Vlaanderen ).Voor minderjarigen raadt het TIP een multidisciplinaire aanpak aan via een kind- en jongeren genderteam. Lees hier meer over transgenderzorg en een veilige behandeling met hormonen.

Hoe kan ik onbetrouwbare websites aangeven?

Het TIP vreest dat sommige trans personen naar zelfmedicatie grijpen omwille van:

  • lange wachttijden voor zorg
  • gebrek aan betrokkenheid van omgeving
  • toenemend aantal onbetrouwbare websites
  • willen versnellen van de effecten

De wachttijden moeten zeker korter, maar zodra de behandeling begint, moet je onthouden dat een medische transitie tijd en geduld vergt.

Ken je onbetrouwbare websites? Schrijf ons en het FAGG aan: medicrime@fagg.be. Zij houden toezicht op de kwaliteit en veiligheid van geneesmiddelen in België.